ما حدود یک سوم از عمرمون رو تو رختخواب می‌گذرونیم. خواب فقط یه استراحت ساده نیست؛ برای عملکرد طبیعی مغز و سلامت کل بدنمون ضروریه.
با اینکه معمولاً حواسمون به اینه که چند ساعت می‌خوابیم، کیفیت محیط خوابمون هم خیلی مهمه. یه تخت تمیز و دلنشین با ملافه‌های نو و تمیز، روبالشی‌های نرم و پتوهای تازه، نه تنها حس خوبی میده، بلکه به خواب بهتر هم کمک می‌کنه.
اما واقعاً هر چند وقت یکبار باید رختخواب‌هامون رو بشوریم؟
طبق یه نظرسنجی از YouGov تو سال ۲۰۲۲، فقط ۲۸ درصد از بریتانیایی‌ها هفته‌ای یکبار ملافه‌هاشون رو می‌شورن. تعداد زیادی هم اعتراف کردن که این کار رو خیلی دیر به دیر انجام میدن، طوری که بعضی‌هاشون تا هشت هفته یا بیشتر هم بین هر شست‌وشو فاصله میندازن.
خب، پس راهنمای علمی و درستش چیه؟
بیاین ببینیم هر شب واقعاً چه اتفاقی تو تخت شما میفته و چرا شست‌وشوی منظم، چیزی فراتر از یه مسئله‌ی مربوط به تمیزیه.
هر شب موقع خواب، ما صدها هزار سلول پوستی مرده از دست می‌دیم، از غدد چربی‌مون روغن ترشح می‌کنیم و تا حدود یک لیوان عرق می‌کنیم – حتی اگه درست قبل از خواب دوش گرفته باشیم. روی پوست ما میلیون‌ها باکتری و قارچ زندگی می‌کنن که خیلی‌هاشون موقع غلت زدن تو خواب، به ملافه، بالش و لحاف منتقل میشن.
شاید عرق تازه بی‌بو باشه، اما باکتری‌های روی پوستمون، به‌خصوص استافیلوکوک‌ها، اون رو به محصولات جانبی بدبو تجزیه می‌کنن. به همین دلیله که اغلب صبح‌ها با بوی بدن از خواب بیدار میشین، حتی اگه شب تمیز خوابیده باشین.
اما قضیه فقط میکروب‌ها نیستن. در طول روز، مو و بدن ما آلاینده‌ها، گرد و غبار، گرده گل و مواد حساسیت‌زا رو به خودشون جذب می‌کنن که این‌ها هم می‌تونن به رختخوابمون منتقل بشن. این مواد می‌تونن باعث تحریک آلرژی، تأثیر روی تنفس و کاهش کیفیت هوای اتاق خواب بشن.
مایت‌های گرد و غبار، قارچ‌ها و هم‌تختی‌های نادیده
پوسته‌هایی که هر شب از بدنمون جدا میشن، غذای مایت‌های گرد و غبار میشن؛ موجودات میکروسکوپی که تو رختخواب و تشک‌های گرم و مرطوب رشد می‌کنن. خود مایت‌ها خطرناک نیستن، اما فضله‌هاشون مواد حساسیت‌زای قوی‌ای هستن که می‌تونن اگزما، آسم و حساسیت بینی رو تشدید کنن.
قارچ‌ها هم تخت شما رو جای جذابی می‌دونن. بعضی از گونه‌ها، مثل «آسپرژیلوس فومیگاتوس»، تو بالش‌های استفاده شده پیدا شدن و می‌تونن باعث عفونت‌های ریوی جدی بشن، به‌خصوص در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارن.
اگه با حیوون خونگی می‌خوابین، این مهمونی میکروبی حتی شلوغ‌تر هم میشه. حیوونا مو، شوره، کثیفی و گاهی اوقات ردپای مدفوع رو به ملافه و پتوی شما اضافه می‌کنن که باعث میشه نیاز به شست‌وشوی بیشتری داشته باشین.
خب، هر چند وقت یکبار باید رختخواب‌ها رو بشوریم؟
ملافه‌ها و روبالشی‌ها
- کی: حداقل هفته‌ای یکبار. اگه مریض بودین، زیاد عرق می‌کنین یا با حیوون خونگی می‌خوابین، هر سه تا چهار روز یکبار.
- چرا: برای از بین بردن عرق، چربی، میکروب‌ها، مواد حساسیت‌زا و سلول‌های مرده پوست.
- چطور: با آب ۶۰ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر و با مواد شوینده بشورین تا باکتری‌ها و مایت‌های گرد و غبار کشته بشن. برای ضدعفونی عمیق‌تر، از خشک‌کن استفاده کنین یا اتو بکشین. برای از بین بردن مایت‌های داخل بالش، اون رو حداقل ۸ ساعت تو فریزر بذارین.
تشک
- کی: حداقل هفته‌ای یکبار جاروبرقی بکشین و هر چند روز یکبار به تشک هوا بدین.
- چرا: عرق رطوبت رو بالا می‌بره و یه محیط عالی برای تولید مثل مایت‌ها درست می‌کنه.
- نکات: از یه محافظ تشک پلاستیکی یا ضد حساسیت استفاده کنین و هر هفت سال یکبار تشک رو برای حفظ بهداشت و کارایی عوض کنین.
داخل بالش
- کی: هر چهار تا شش ماه یکبار (اول برچسبش رو چک کنین).
- چرا: مواد داخلی بالش می‌تونه محل تجمع باکتری و کپک باشه.
- چطور: کاملاً بشورین و کامل خشک کنین تا از رشد قارچ جلوگیری بشه.
پتو و روکش لحاف
- کی: هر دو هفته یکبار، یا اگه حیوون خونگی روش می‌خوابه، بیشتر.
- چرا: سلول‌های پوست، عرق و مواد حساسیت‌زا رو به خودشون جذب می‌کنن.
- چطور: با دمای ۶۰ درجه یا بالاترین دمایی که برچسبش اجازه میده بشورین. بعضی راهنماها میگن مثل حوله باهاشون رفتار کنین: شست‌وشوی منظم و با آب داغ اون‌ها رو بهداشتی نگه می‌داره.
لحاف
- کی: هر سه تا چهار ماه یکبار، بسته به میزان استفاده و اینکه آیا بچه‌ها یا حیوونای خونگی با شما می‌خوابن یا نه.
- چرا: حتی با وجود روکش، چربی بدن و مایت‌ها بالاخره به داخل لحاف نفوذ می‌کنن.
- چطور: برچسب رو چک کنین؛ خیلی از لحاف‌ها با ماشین لباسشویی قابل شست‌وشو هستن، بقیه شاید نیاز به خشک‌شویی حرفه‌ای داشته باشن.
شاید تخت شما تمیز به نظر برسه، اما پر از میکروب، مواد حساسیت‌زا، مایت و مواد تحریک‌کننده‌ایه که سریع جمع میشن. شستن رختخواب فقط برای تمیز نگه داشتن وسایل نیست؛ یه مسئله‌ی مربوط به سلامتیه.
شست‌وشوی منظم این سوپ بیولوژیکی از عرق، پوست، گرد و غبار و میکروب‌ها رو از بین می‌بره که به کاهش واکنش‌های آلرژیک، جلوگیری از عفونت و کنترل بوها کمک می‌کنه. و با توجه به اینکه تحقیقات روزبه‌روز تأثیر عمیق خواب بر همه چیز، از سلامت قلب گرفته تا شفافیت ذهن، رو نشون میدن، یه محیط خواب بهداشتی یه سرمایه‌گذاری کوچیک اما قدرتمند برای سلامتی شماست.
پس دست به کار بشین. تخت رو مرتب کنین. اون ملافه‌ها رو بشورین. بالش‌هاتون رو بذارین تو فریزر. میکروب‌های شما (و سینوس‌هاتون) ازتون تشکر خواهند کرد.
رویاهای شیرین و شست‌وشوی دلچسب!
نویسنده: پریم‌رز فری‌استون / استاد ارشد میکروبیولوژی بالینی در دانشگاه لستر. این مقاله در اصل توسط The Conversation منتشر شده و در The Independent بازنشر شده است.
